- توضیحات
-
دسته: شرح حال
سرانجام پس از شانزده سال سکونت در جوار مضجع نورانی ائمه هدی علیهم‌السلام و حضور فعّال و تلاش خستگی‌ناپذیر در راه کسب علم و معرفت و شاگردی در محضر استادان طراز اول حوزه علمیه نجف و سال‌ها تدریس و تحقیق، همراه با کسب درجه‌ی اجتهاد، با سینه‌ای سرشار از علم و معرفت و قلبی لبریز از شوق و توجه، برای درمان و رفع کسالت‌های ناشی از ریاضت و سخت‌گیری بر نفس، به زادگاه خویش بازگشت.
ماه جمادی‌الثانی سال 1364 قمری، برابر با 1324 خورشیدی، تاریخ بازگشت آیت‌الله بهجت در سن کمتر از سی سالگی به ایران است.
مدت چندانی از ورودش به وطن نگذشته بود که به پیشنهاد خواهر بزرگ‌تر که در حق او مادری کرده بود، ازدواج کرد.
پس از چند ماه حضور و اقامت در فومن، بار دیگر عزم سفر به نجف کرد، اما این بار بر آن شد که در مسیر راه و همزمان با پرداختن به امور گذرنامه، چندی در شهر مقدس قم ساکن شود، تا با حوزه‌ی علمیه‌ی قم آشنایی بیشتری پیدا کند، سپس عازم نجف گردد. بدین‌رو در شوال سال 1364 ه.ق. برابر با 1324 خورشیدی، عازم قم شد.
بیش از چندی از حضورش در قم نگذشته بود که در 28 صفر سال 1365 ه.ق.، برابر با سال 1325 ه.ش.، پدر مهربانش با خاطری آسوده از سرنوشت فرزند، به دیار باقی شتافت و فرزند را داغدار وجود مهربان و گرامی‌اش کرد.
ماه‌های سکونت در قم با خبرهایی ناگوار که از نجف می‌رسید، همراه بود؛ رحلت آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی در ذی‌الحجه 1365 ه.ق. و حضرت آیت‌الله میرزا علی قاضی در ربیع‌الاول 1366 ه.ق. خبرهای جان‌سوزی بودند که «فاضل گیلانی» را به سوگ نشاند.
اکنون او بود و خاطرات فراوانش از روزها و شب‌های نجف و آنچه از استادان معنوی و بزرگوارش در خاطر داشت. این اخبار و فوت پدر، وی را برآن داشت که در مجاورت حرم کریمه‌ی اهل‌بیت، حضرت فاطمه‌ی معصومه سلام‌الله‌علیها سکنی گزیند و بوی گل را از گلاب جوید.
حضور حضرت آیت‌الله بهجت در شهر مقدس قم، جلوه‌هایی برجسته و نمود و ظهوری متنوع در عرصه‌های مختلف داشت. نخستین فراز از زندگی ایشان، حضور در دروس خارج مراجع تقلید عصر بود.
حوزه‌ی علمیه‌ی قم که حدود 24 سال از زمان تجدید حیاتش به همت والای آیت‌الله حائری می‌گذشت، با حضور عالمان و مجتهدان برجسته، به‌ویژه پس از ورود آیت‌الله بروجردی رحمه‌الله که چند ماهی از آن نگذشته بود، به حوزه‌ای قدرتمند و گرم مبدل شده بود.
آیت‌الله بهجت علی‌رغم آنکه در زمان ورودش به قم مجتهدی مسلّم بود، برای رونق بیشتر دروس خارج و ادای احترام به استادان برجسته‌ی حوزه، در درس خارج آیت‌الله حجت کوه‌کمره‌ای و نیز درس حضرت آیت‌الله بروجردی شرکت کرد و در زمره‌ی برجسته‌ترین افراد حاضر در درس آن مرجع کل قرار گرفت و به زودی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و دقیق‌ترین مستشکلان درس ایشان شناخته و انگشت‌نما شد. بدین روی، لب از نقد و اشکال علمی بست تا به چشم نیاید و بدو توجه نشود.
ایشان همچنین پس از ورود به قم مشغول تدریس شد و پس از قریب یک سال به تدریس خارج فقه و اصول همت گماشت که بیش از شصت سال و تا آخرین روزهای عمر پُربرکتشان ادامه یافت.
در سال‌های اخیر صبح‌ها به تدریس خارج فقه و عصرها به تدریس خارج اصول اشتغال داشت و به انگیزه‌ی دوری از شهرت، حجره‌های مدارس و سپس منزل خود را محل تدریس قرار داد؛ اما سرانجام با اصرار شاگردان، نخست در دو مسجد کوچک و از سال 1375 شمسی در مسجد فاطمیه، درس‌های خود را برگزار کرد و تا پایان عمر در این محل مقدس به تدریس اهتمام ورزید.
فراز برجسته دیگر فعالیت‌های آیت‌الله بهجت در قم، برگزاری مراسم روضه بود که بیش از چهل سال و تا پایان عمر شریفشان برپا بود. مراسم روضه‌ی حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام از سوی ایشان ابتدا در منزل و پس از قبول مسئولیت مرجعیت، در مسجد کوچک اما باصفای فاطمیه برگزار می‌شد و ایشان در گرم‌ترین و سردترین روزهای سال، و حتی در بدترین وضعیت جسمی تا اواخر عمرشان، مصرانه در این مجلس شرکت می‌کردند و برای مظلومیت آن امام شهید اشک می‌ریختند. در تابستان‌ها نیز که به مشهد مقدس مشرف می‌شدند، این مجلس برپا بود.
گویی اصرار ایشان در برپایی و حضور در مجلس روضه، اهتمام در عمل به وصیت استادشان بود که فرموده بودند: «روضه هفتگی حضرت اباعبدالله را ترک نکنید».
مجلس روضه‌ی هفتگی ایشان محفل همه‌ی دل‌سوختگان و شیفتگان اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام بود؛ کسانی که از شهرهای مختلف کشور به شوق شرکت در روضه‌ی اباعبدالله الحسین علیه‌السلام در این محفل جمع می‌شدند و اشک ماتمشان در عزای حسین با اشک شوق دیدار این مرجع عظیم‌الشأن در هم می‌آمیخت.
نام آیت‌الله بهجت، نماز و مناجات را در ذهن‌ها تداعی می‌کند. این تداعی و همراهی، دست‌کم دو دلیل داشت: نخست حالات و معنویت آن وارسته‌مرد الهی هنگام نماز بود، و دلیل دیگر، اهتمام شگفت ایشان به برگزاری نماز جماعت در همه‌ی روزها و اوقات سال بود که از همان آغاز، بزرگان و زبده‌ی عالمان حوزه علمیه در آن شرکت می‌کردند.
ایشان نخست تمام نمازهای یومیه را به جماعت در مسجد فاطمیه اقامه می‌کرد، اما در سال‌های پایانی عمر، به دلیل کهولت سن، به اقامه نماز ظهر و عصر بسنده کردند.
شکوه و عظمت نماز جماعت ایشان در مسجد فاطمیه در هیچ نوشته‌ای نمی‌گنجد و فقط کسانی که این عظمت و شکوه معنوی را درک کرده‌اند، می‌توانند شمه‌ای از آن به بیان آورند.
خاطره‌ی آن روزها و شب‌ها که صف‌های نماز از صحن مسجد به حیاط و کوچه‌ها می‌رسید، هرگز از حافظه‌ی نماز گزاران مسجد فاطمیه محو نخواهد شد و بسا پیران و جوانانی که بی‌تاب آن لحظه‌های ناب معنوی‌اند.
از دیگر برنامه‌های دائمی و زیبای ایشان، حضور هر روزه در حریم ملکوتی حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله‌علیها بود. ایشان تا پایان زندگی سراسر نور و برکت خویش تا آستانه نود سالگی، هر روز پس از نماز صبح و تعقیبات آن، به زیارت ضریح مطهر حضرت فاطمه‌ی معصومه سلام‌الله‌علیها می‌شتافت و سپس در خلوت عاشقانه‌ی خویش در گوشه‌ای از حرم مطهر به قرائت زیارات و اقامه نماز می‌پرداخت.
